به نظر می رسد که جریانات مذهبی در بلوچستان تحت اشغال ایران با بحران های بسیاری روبرو هستند. این جریانات مذهبی تلاش می کنند تا از تکنولوژی، علوم مدرن و عقل گرائی بدون هرگونه فرضیه اساسی آن را بپذیرد. آنها برای پیشبرد اهداف سیاسی مذهبی در جامعه از روش های مدرن برای بسیج کردن مردم استفاده میکنند. سنتگرایان مذهبی از لحاظ سیاسی و ایده از خوداگاه هستند. آنها کاملا به خوبی می دانند که با استفاده کردن تکنیک و علوم انها به دفاع از ارزش های سنتی خود می پردازند.
اما این بار بعضی از این سنت گرایان مذهبی دارند از بیرون بطوری که یک سیکولار به مذهب نگاه می کند نگاه می کنند تا بتوانند سیکولاریسم را رد کنند.
انها عمدا برای رسیدن به اهداف مذهبی خود از سیاست سیکولاریسم استفاده می کنند. مشاهده کردن این بسیار سخت نیست که دید این ادعای مدرن بودن, سنت گرایان مذهبی انها را در بلوچستان تحت اشغال ایران به طرف ناسیونالیسم می اورد. سنت گریان مذهبی مانند ناسیونالیسم برای احیاء کردن تاریخ مذهبی و باورهای مذهبی و خواسته های مذهبی سیاسی خود احتیاج به سازمان سیاسی دارند که بتوانند مردم را برای خواسته های مشخص و شفاف بسیج و سازماندهی کنند و ممکن است با ناسیونالیسم برای اهداف مشخصی همکاری هم صدا شوند اما در هیچ شرایطی از بلوچستان مستقل از ایران حمایت نمی کنند. سنت گرایان مذهبی در بلوچستان بدرستی اگاهند که سنی ها در ایران بین چندین ملیت تقسیم و از نظر جغرافیایی پراکنده هستند و هیچ وقت نمی توانند به یک قدرت چشمگیری تبدیل شوند اگر می توانستند تا بحال به یک قدرت تبدیل شده بودند. سنت گرایان مذهبی در ایران بطور عموم و در بلوچستان بخصوص برای حقوق از دست رفته خود در ایران احتیاج به تاریخ گذشته دارند و مومنین باید گذشته درخشانی داشته باشند تا مومنین را به ان گذشته درخشان دعوت کنند. انها باید نقشه جغرافیایی, هویت, سرنوشت مشخصی داشته باشند. چه کسی را انها باید مقصر بدبختی خود بدانند. سنت گرایان مذهبی شعارها و خواسته های ازادیخوهان بلوچ را به قرض می گیرند تا بتوانند مردم بیشتری بسیج و جامعه جهانی که از تندروهای مذهبی ترس برداشته است گمراه کنند.
اخیرا ملاها در سخنرانی های خود از احساسات ملی استفاده کرده اند و در چندین جلسه برای لحظات کوتاه مسجد را تبدیل به جلسه ملی گریان کرده اند. احتمال اینکه حرکت سنت گرایی مذهبی با بعضی از ناسیونالیسم بلوچ همکاری کنند و تبدیل به یک اعتراض اقلیمی در بلوچستان بشود وجود دارد.
اما در این اتحاد یا تبدیلی مشکلات فراوانی وجود دارد. مذهبی جماعت دنبال اباد کردن زندگی بعد از مرگ هستند. مذهب سنی فقط شامل بلوچ ها نیست و مبارزه مذهبی یک حرکت جهانی است مرز های زبانی و جغرافیاعی را نمی شناسد. و بزرگترین مشکلی که بین مذهبی گرایان و ناسیونالیسم وجود دارد این است که ناسیونالیسم سیکولار است و بنیاد و مرجع ان ملت می باشد. ان چیزی که ناسیونالیسم می خواهد برای الان واینجاست و برای همه کسانیکه در بلوچستان زندگی می کنند سهم برابری را در نظر دارد. ناسیونالیسم بلوچ معتقد به جدایی دین از سیاست و برابری حقوق زن و مرد می باشد. اما مذهب بر بنیاد باورها تبعیض قائل می شود و به سیکولاریسم و جدایی دین از مذهب و تکه تکه کردن امت اسلام باور ندارد.
مهراب سرجوی مدیر کمپین ازاد بلوچستان از ایران.
اما این بار بعضی از این سنت گرایان مذهبی دارند از بیرون بطوری که یک سیکولار به مذهب نگاه می کند نگاه می کنند تا بتوانند سیکولاریسم را رد کنند.
انها عمدا برای رسیدن به اهداف مذهبی خود از سیاست سیکولاریسم استفاده می کنند. مشاهده کردن این بسیار سخت نیست که دید این ادعای مدرن بودن, سنت گرایان مذهبی انها را در بلوچستان تحت اشغال ایران به طرف ناسیونالیسم می اورد. سنت گریان مذهبی مانند ناسیونالیسم برای احیاء کردن تاریخ مذهبی و باورهای مذهبی و خواسته های مذهبی سیاسی خود احتیاج به سازمان سیاسی دارند که بتوانند مردم را برای خواسته های مشخص و شفاف بسیج و سازماندهی کنند و ممکن است با ناسیونالیسم برای اهداف مشخصی همکاری هم صدا شوند اما در هیچ شرایطی از بلوچستان مستقل از ایران حمایت نمی کنند. سنت گرایان مذهبی در بلوچستان بدرستی اگاهند که سنی ها در ایران بین چندین ملیت تقسیم و از نظر جغرافیایی پراکنده هستند و هیچ وقت نمی توانند به یک قدرت چشمگیری تبدیل شوند اگر می توانستند تا بحال به یک قدرت تبدیل شده بودند. سنت گرایان مذهبی در ایران بطور عموم و در بلوچستان بخصوص برای حقوق از دست رفته خود در ایران احتیاج به تاریخ گذشته دارند و مومنین باید گذشته درخشانی داشته باشند تا مومنین را به ان گذشته درخشان دعوت کنند. انها باید نقشه جغرافیایی, هویت, سرنوشت مشخصی داشته باشند. چه کسی را انها باید مقصر بدبختی خود بدانند. سنت گرایان مذهبی شعارها و خواسته های ازادیخوهان بلوچ را به قرض می گیرند تا بتوانند مردم بیشتری بسیج و جامعه جهانی که از تندروهای مذهبی ترس برداشته است گمراه کنند.
اخیرا ملاها در سخنرانی های خود از احساسات ملی استفاده کرده اند و در چندین جلسه برای لحظات کوتاه مسجد را تبدیل به جلسه ملی گریان کرده اند. احتمال اینکه حرکت سنت گرایی مذهبی با بعضی از ناسیونالیسم بلوچ همکاری کنند و تبدیل به یک اعتراض اقلیمی در بلوچستان بشود وجود دارد.
اما در این اتحاد یا تبدیلی مشکلات فراوانی وجود دارد. مذهبی جماعت دنبال اباد کردن زندگی بعد از مرگ هستند. مذهب سنی فقط شامل بلوچ ها نیست و مبارزه مذهبی یک حرکت جهانی است مرز های زبانی و جغرافیاعی را نمی شناسد. و بزرگترین مشکلی که بین مذهبی گرایان و ناسیونالیسم وجود دارد این است که ناسیونالیسم سیکولار است و بنیاد و مرجع ان ملت می باشد. ان چیزی که ناسیونالیسم می خواهد برای الان واینجاست و برای همه کسانیکه در بلوچستان زندگی می کنند سهم برابری را در نظر دارد. ناسیونالیسم بلوچ معتقد به جدایی دین از سیاست و برابری حقوق زن و مرد می باشد. اما مذهب بر بنیاد باورها تبعیض قائل می شود و به سیکولاریسم و جدایی دین از مذهب و تکه تکه کردن امت اسلام باور ندارد.
مهراب سرجوی مدیر کمپین ازاد بلوچستان از ایران.